Аntonina APOLLO ( 1909 - 15.01.1993) Estis estona
esperantistino, aŭtoro de originala esperantlingva literaturo.
Аntonina Apollo naskiĝis 1909. Vivis de 1927 en Sovetunio. De 1937 malliberigita "pro spionado". Liberiĝis post la morto de Stalin en 1953. Konatiĝinte kun Esperanto en 1971,
ŝi baldaŭ jam poemis kaj tradukis, i. a. la novelaron "En fremda urbo" de Arvo
Valton (1987). Kontribuis per poemoj kaj ilustraĵoj al kelkaj revuoj. Pentristino, ŝi ilustris plurajn eldonaĵojn de LF-Koop.
Ŝi estas aŭtoro de poezia
verko Saluto (1986). Mortis la 15-an de januaro 1993 en Tallinn, Estonio. Об Антонине Аполло удалось найти в сети только вышеприведенную информацию на эсперанто с плохонькой фотографией.: "Антонина Аполло родилась в 1909 году. С 1927 года жила в СССР. С 1937 года осуждена "за шпионаж". Освобождена после смерти Сталина в 1953 г. Приобщилась к языку эсперанто в 1971 г., писала стихи, занималась переводами на эсперанто, в том числе книги "В чужом городе" эстонского писателя Арво Валтона (1987 г.). В качестве художника иллюстрировала многие издания. Автор оригинальных произведений на эсперанто - сборник стихов "Привет" 1986 г. Умерла 15 января 1993 г. в Таллинне, Эстония." С Антониной Аполло удалось пообщаться дважды - оба раза в августе 1982 и 1988 годов. О своей допенсионной жизни она рассказывала скупо и неохотно. Судя по её пояснениям "осуждение за шпионаж", упомянутое в тексте на эсперанто, это достаточно распространенное в те времена обвинение как "члена семьи изменника Родины" (сокращённо ЧСИР). Т.е. если осуждали супруга за государственные преступления, то другой супруг с большой вероятностью тоже осуждался "в превентивных целях". Примечательно, что ни Антонина, ни другие люди, прошедшие через аналогичные лагеря в 1930-50-х гг., не озлобились, как будто с пониманием относились к происшедшему. Загадочно, но они, прожившие жизнь в тяжелейших условиях, отличались какой-то особой человечностью и душевностью в отличие от поколений, живущих в тепличных условиях. И скорее всего, дело не в возрасте, а в некоем отстранённом отношении к материальным благам. У Антонины был один сын, но все равно что не был, сама Антонина называла его "каким-то бесчувственным", жил вполне себе благополучно в Москве и... и всё. Муж давным-давно умер, поэтому выйдя на пенсию в конце 1960-х, Тони (так её называли все окружающие) посвятила себя творчеству чтобы как она выражалась "не сдохнуть от одиночества". На тот момент она знала три языка - родной эстонский, русский как общегосударственный и немного немецкий, который учила в школе. Очень многие считают что с выходом на пенсию жизнь как бы заканчивается, а вот для Тони Аполло насыщенная жизнь только началась. В 1971 году семья эсперантистов Палу, в большей степени известный эсперантист Йоханнес (Ханнес) Палу, приобщила Антонину к искусственному международному языку эсперанто. Заграничная переписка в СССР формально вроде как не была запрещена, но её побаивались чтобы без дела не попасть под надзор КГБ, а вот эсперантисты (как впрочем и во все времена) были в своем вольном статусе и пользовались этим вовсю. Переписка с иностранными респондентами расширила круг общения и вольно-невольно подтолкнула к изучению других языков, чему кстати немало способствовало знание эсперанто, облегчающее до смешного изучение языков славянских и романо-германской группы (старик Заменгоф хорошо потрудился). Примерно за 10 лет, т.е. к лету 1982 года Тони могла читать на 11 языках, переписывалась на 8 языках, думала и разговаривала на 6 языках. Самое последнее на тот момент "приобретение" - голландский язык, который Тони изучила только для того, чтобы читать в подлиннике детективы голландского писателя Ван Гулика (Robert Hans van Gulik).
Kun Antonina Apollo sukcesis paroli dufoje - ambaŭ fojoj en aŭgusto 1982 kaj 1988. Pri lia vivo ĝis emeritiĝo, ŝi rakontis ŝpareme kaj nevolonte. Juĝi por ŝi klarigojn "por la konvinko de spionado" menciitaj en la teksto en esperanto, estas sufiĉe komunaj en tiuj tagoj la akuzo kiel "membro de la familio de perfidulo de Patrujo" (mallongigita CHSIR). Tio estas, Se la edzino kondamnis por perfido, la alia cónyuge verŝajne ankaŭ kondamnis "por preventa celoj." Estas notinda ke nek Antonina, aŭ aliaj personoj kiuj pasis por similaj tendaroj en 1930 kaj 50. Ne amarigita, kvazaŭ simpatia al kio okazis. Mistere, ili vivis vivojn en bedaŭrinda kondiĉoj, diferencis al iu speciala homaro kaj sincereco en kontrasto al la generacioj kiuj vivas sub forcejo kondiĉoj. Kaj ĉefe, ĝi ne estas aĝo, kaj en certa apartan sintenon al materiala posedo. En Antonina havis filon, sed ankoraŭ li ne estis, mem, Antonina nomis lin "iu sensenta", kaj vivis tute bone en Moskvo kaj ... cxiuj. Ŝia edzo mortis antaŭ longa tempo, tial esti retiriĝis en la malfrua 1960, Tony (tiel ĝi nomiĝis ĉirkaŭe) dediĉis sin al kreemo kiel ŝi metis ĝin "ne morti de soleco." En tiu momento ŝi sciis tri lingvoj - denaska estona, rusa kiel nacia kaj iom germana, kiu instruis en la lernejo. Multaj homoj kredas ke kun la izoliteco vivo kiel ĝi venas al fino, sed por Tony Apollo riĉa vivo ĵus komencis. En 1971 la familio esperanto Palu, pli bone konata esperanto Johannes (Hannes) Palu, Antonin alkutimiĝis al artefarita internacia lingvo esperanto. La fremdaj korespondado de Sovetio formale kiel tiaj ne estis malpermesita, sed timis ke sen la afero ne falas sub la superrigardo de la KGB, sed esperantistoj (tiel kiel en ĉiuj tempoj), estis sur siaj rango kaj la libera uzo de ĉi tiu venĝo. Korespondado kun eksterlandaj enketitaj pligrandigis la gamon de komunikado kaj facileco senintence spronis la studo de aliaj lingvoj, kiuj kontribuis al la vojo multan scion de esperanto, kiu faciligas la studo de lingvoj estas ridinde slavaj kaj latinidaj-ĝermana grupo (bona maljuna Zamenhof tedis). Dum ĉirkaŭ 10 jaroj, la somero de 1982, Tony povis legi en 11 lingvoj, korespondis en 8 lingvoj, pensis kaj parolis en 6 lingvoj. La plej freŝa en tiu momento "akiraĵo" - nederlanda, kiu Tony studis nur por legi en la originala detektivoj nederlanda verkisto Gulick (Robert Hans van Gulik).
Antonina Apollo в саду около своего дома в пригороде Таллинна с гостями из Москвы, август 1988 г. Antonina Apollo en la ĝardeno apud lia domo en la antaŭurboj de Talino kun la gastoj el Moskvo, Aŭgusto 1988
Antonina Apolo SALUTO poemaro (36 poemoj) eldonitaj de KADRO, Skotlando 1986
ENHAVO:
1. Saluto
2. Lapo
3. Feliĉa Tago
4. En Malhelo
5. Soifo
6. Promenado
7. Koletanto
8. Tulipoj
9. Aŭtuna preludo
10. Aprilo
11. Sub Ombrelo
12. bildkarto pri la Maro
13. Maro
14. Novjara Meditado
15. Al Fora Amiko
16. Unua neĝo
17. Letero al KM.
18. Pluvo
19. Letero al Tibor I
20. Silento
21. Vespero
22. Rememoro
23. Al Budapest
24. Al S.A.
25. Adiaŭo
26. Oktobro
27. Al Tibor II
28. Dum Kunveno
29. El Malnova Tallinn
30. Kukurbo
31. Mia Fato
32. Karelio
33. Respondo al Letero
34. Reveno
35. En Trajno
36. Nokte
1. SALUTO Pereas laŭvice eventoj dum jaroj, en animo de ili restas nur spuroj, ĝin nebuligas la devoj kaj faroj, ni zorgas kutime pri nia futuro. Sed kiam aperas en la vivofluo io, veninta el la malproksimo - ĉu letero, bildkarto aŭ la revuo, kaj portas saluton de iu trans limo, - kiel per fulmo en la nokto malhela en fermita angulo de la memoro, ekviviĝas en mi pasinteco bela kaj la ĝojo denove floras en koro. 2. LAPO
Alte ĝis la kapo sen ordon' kaj ord', kreskas unu lapo antaŭ mia pord'. Pompe kaj fiere ĝi etendas sin, sentas sin libere kaj neglektas min. Ĉiu ĝin rondiras kun la ĝentilec', sed al ĝi ne diras pri la nedecec'. Ĝis la lapo restas pensas ĉiu hom', ke neniu estas en malplena dom'. Eble fato trompas kaj en urĝa hast' tiun lapon rompos unu fremda gast'. Eble iun fojon el la fora for' iu portos ĝojon al ribela kor'. Povas esti pace vivos ĝi ĝis fin'. Multe kaj senlace gardas lapo min. 3. FELIĈA TAGO
Se vi malkovris, ke estas sola, ke malplena staras via fotel', ke triste kuŝas kuseno mola, - ne pensu pri tiu ĉi bagatel'. Matene okazis renkonto ĝoja kun najbaro sur la mallarĝa strat', kredu, ke ĝi ne restos lastfoja, ĉar li estas kora kiel frat'. Al vi ridetis eta infano, iu donis lokon en aŭtobus', hodiaŭ ne turmentis malsano kaj de foro venis leteroj ĵus, ĵus nun, de ili disiĝas varmo, mi legas priskribon de la vojaĝ', ĉiu vorto fascinas per ĉarmo, sur ĉiu linio - bona novaĵ'. Konatulo per kiso salutis, alia venis kun odora flor'. Per feliĉo min tago surŝutis, pereis la zorgoj kaj plor'.
4. EN MALHELO En nokta silento ekdormis la vento kaj ĉesis la bruo en sombra malfruo. Ripozas najbaroj post devigaj faroj. En plena malhelo vagadas sen celo sur stratoj senhomaj nur ombroj fantomaj. Aŭdeblas nek sono, nur en unisono horloĝo tiktakas kaj kor' bat-atakas. 5. SOIFO
Mi longe iradis tra seka ebeno, ĉirkaŭe videblis nur sablo kaj ŝtonoj; la vasta, senlima, senhoma malpleno, nur fore altiĝis montaraj tronoj. Mi sentis, ke jam elcerpiĝis la forto, mi stumblis, mi falis, mi kuŝis sur tero, min pro la soifo minacis la morto, por la savo restis neniu espero. Kun peno mi tamen denove ekstaris malgraŭ de la suno bruliga infero, la paŝon post paŝo antaŭen mi faris, ne devas mi morti. Ne estas la vero, ke venis la fino ... Sed tute subite - povas esti, ke Dio aŭdis la peton - atendata okazas ja neatendite - mi ekvidis antaŭe la rivereton. Al ĝi kun peno mi kuregis rapide, la akvon kristalan en manojn mi prenis, brilantan trezoron rigardis avide, kaj tuta mi pro feliĉo ektremis. La akvon savantan ne povis mi tenti, tra fingroj ĝi falis, ĝin glutis la tero, kaj volis denove la akvon mi preni, sed ... plu ne ekzistis, perdiĝis rivero. Ĉu tio estis nur miraĝo, fantomo? - min ĉirkaŭis la sama sabla ebeno. Ĉu Dio mem sendas suferojn al homo, pro kia kulpo persekutas malbeno? 6. PROMENADO
Densfolie staras la arbaro, pace kuŝas ripozanta maro, mevoj krias. Kial laŭ marbordo mi iradas? Kies ombro apud mi vagadas? Mi ne scias. Kiu miajn harojn kisas? Kiu? Tio povas esti ja neniu krom venteto. Kiu flustras kaŝe sorĉajn vortojn: "Venu! Kredu, kara, vian sorton, mian peton." Flamo brilas arde en okuloj. "Diru, kiu estas vi, fremdulo? Nomo via?" "Kvankam mi unue vin ekvidis, fato min al vi hodiaŭ gvidis, milda mia." Mia vango lian brakon tuŝas, sur la ŝultro forta mano kuŝas, kaj mi cedas. Ĉu li vere estas tiu viro? Mi rigardis lin kun duba miro kaj ne kredas, ke reale nun efektiviĝis sonĝo, kiun mi delonge vidis pri karulo. Eble estas sonĝo promenado, liaj vortoj - nur la susurado de betulo? Kaj ne kisojn sentas mi sur haroj, sed blovetas vento de la maro en vespero? Tamen, iam io foje estis, kaj de tio rememoro restis sen espero. 7. KOLEKTANTO
Ne kolektas mi la veturilojn, nek aliajn nebezonajn ilojn; ne kolektas mi la troajn vestojn, nek skulptitajn birdojn, fiŝojn, bestojn; ne kolektas mi la ornamaĵojn, nek diversajn tute vanajn aĵojn. Povas multon kolektadi homo. Sed en mia silentema domo staras sur mallarĝaj etaj bretoj kelkaj plenŝtopitaj skatoletoj. Kuŝas en skatoloj la trezoroj - la leteroj de amikoj foraj, plenaj de allogaj vortoj; ili skribas pri kaprica sorto, ke forpasis bone ĉi-evento, ankaŭ pri la pluvo kaj la vento. La leteroj strangan forton havas, ili per la sincereco ravas, trafluginte la altegan limon mildan pacon portas en animon. Mi kolektas ion tre valoran: de amikoj miaj varmon koran.
8. TULIPOJ
Vin salutas printempaj tulipoj, riverecante sur sveltaj trunketoj, ridetas iliaj petaloj-lipoj, kvazaŭ plenaj de kares-petoj.
9. AŬTUNA PRELUDO Vere-vere estas vero, ke forpasis jam somero, ĉar pereis milda ĉarmo, iu plukis belajn florojn kaj estingis la kolorojn. La folioj de acero flave kuŝas sur la tero, kaj sorparbo tutapude skuas branĉojn duonnude, pentris sur najbaran arbon iu la alian farbon. Vento blovas de la nordo, ĝi penetras tra la pordo, tra fenestra eta fendo sonoriĝas trista plendo pri neforgesebla perdo de somero gaja verdo. Baldaŭ ĉion neĝo kovros, baldaŭ ĉio morte dormos. 10. APRILO Ŝanĝis la printempo en mallonga tempo tutan ĉirkaŭaĵon, ĉiun vivestaĵon. Jen spruĉiĝas koto de sub mia boto dum unu momento alten ĝis tegmento. Kuras multaj fontoj de la neĝaj montoj laŭ malsekaj stratoj. Sidas grave katoj ardaj ĝis la ostoj sur barilaj fostoj. Plena de espero ebrigas la aero. Suno brile festas, suno manifestas pacon en animo, ĝojon sen la limo.
11. SUB OMBRELO Falas dense gutoj de ombrelo sur la griza kaj malseka tero, pluvo falas kiel el sitelo, certe ne revenos plu somero, ne revenos plu freŝeco maja, la siringoj kaj la ruĝaj herboj, de Johana nokto svarmo gaja, en mallumo danco de fajreroj. Kiel miaj forgesitaj sentoj kuras laŭ bulvardo la folioj, forpelataj per aŭtunaj ventoj preter de aceroj kaj abioj. Kien nun ruliĝas tiuj haste, kiuj nur la pasintecon havas? Perdiĝante ie senprokraste ili per saluto lasta ravas.
12. Bildkarto pri maro - al W.U.
Mi petas vin, amiko mia kara, akceptu la salutojn de la maro kun ŝaŭma punto sur la paca ondo kaj de marbordaj ŝtonoj muta rondo; salutas vin kriantaj mevoj baltaj, la subĉielaj blankaj nuboj altaj, atingu vin per la liberaj ventoj la bondeziroj kaj amikaj sentoj.
13. MARO Maro kuŝas glata, paca, de la onda ludo, laca, sub la bluo de ĉielo pereiĝas blanka velo, nubo pufa, kiel monto glitas al la horizonto, supre krias unu mevo - ĉu pro mia vana revo? Se amiko min forgesos, Tiam vento min karesos. 14. NOVJARA MEDITADO
Finiĝis jaro kaj denove sumas mi la rezultojn de pasintaj tagoj: printempo iam estis. Plu ne zumas abeloj viglaj ĉe florantaj fragoj. Somero pasis. Poste en aŭtuno griziĝis nia ĉirkaŭanta mondo, ne brilis plu vivige milda suno kaj nuboj pendis en malgaja rondo. Fabela sonĝo - mia promenado - aspektas kvazaŭ tute ne estinta, ne eblas al betulo susurado, arbaro staras nuda, estinĝinta. Alvenas la mateno tre malfrue, finiĝis por naturo gaja festo, malvarma vento furiozas brue, disŝiras pacan maron la tempesto. Diveni provas mi la estontecon, sed imagpovo estas tro malforta, ĉirkaŭe vidas mi nur malplenecon kaj senesperan lukton kun la sorto. Ĝis nun feliĉon trovis mi nenie, aerkasteloj venas - por perei, ekzistas tamen la beleco ĉie, ankoraŭ povas vidi mi kaj krei. ---------------------------------------------------------------------- AL FORA AMIKO ---------------------------- Hazardaj ofte estas niaj vojoj, laŭ kiuj devas ni kelkfoje iri, troviĝas tie zorgoj kaj la ĝojoj, neniu povas ilin antaŭdiri. Nin gvidas tiuj vojoj inter domoj, al larĝaj placoj aŭ al la kunveno, inter la tute nekonataj homoj, aŭ al kampara spaco kaj malpleno. Ĉu vere iam povos ni renkonti, amikajn manojn kune varme teni, pri la eventoj multaj tuj rakonti kaj la sorton pro la ekvido beni? ---------------------------------------------------------------------- UNUA NEĜO ----------------------- Kial vento laŭte bruas, kial arboj forte skuas, kial nuboj pendas peze kaj krepuskas jam tegmeze? Pereadas en distanco de neĝeroj blanka danco, la vertiĝe arda svarmo tenas min en morta ĉarmo. Ĉio, ĉio jam forpasis, nur la memoraĵojn lasis pri la varmo de somero, pri atendo kaj espero. Pasis, pasis tagoj helaj, velkis buntaj floroj helaj, vanaj la fabeloj estis, nur la blanka neĝo restis. ----------------------------------------------------------------------- LETERO AL K(OLJO) M(ARKOV) ----------------------------------------------------- Antaŭ mi kuŝas Via letero kaj mi ne kredas, ke estas vero skribitaj en ĝi belaj vortoj. Pro kio tia donaco de sorto? Tiuj vortoj fascinas kaj ravas, ili magian forton havas. Kial vi tie fore-fore ekpensis pri mi tiel bonkore, kial aperis en via menso tiu kortuŝa, amika penso sendi al mi varman konsolon, mildan lumon de Via bonvolo en ĉiutago mia amara? Kiel danki Vin, amiko kara, pro la apogo Via valora? Mi volus diri de tuta koro mian grandegan dankon pro ĉio: gardu Vin ĉiam beno de dio. PLUVO
-------------
Kial pluvis tutan someron,
kial pluvis dum tuta aŭtun'?
Pluvo forpelis lastan esperon.
Kial pluvas ankoraŭ nun?
Grize-griza staras arbaro,
nude malvarma sen foli'.
Trompis denove la kalendaro -
ne alportis amikon al mi.
Ĉu ĝis fino mi tiel atendos
por eta peceto da ĝoj'?
Ĉu antaŭ mi sin ĉiam etendos
nur griza kaj pluva voj'?
-----------------------------------------------------------------------
LETERO AL TIBOR I
-----------------------------------
Kara amiko, samideano,
estu bonega via sano,
mi salutas vin de malproksimo
malantaŭ de ĉielalta limo.
Dankon por viaj belaj poemoj
pri diversaj interesaj temoj,
vi estas mastro de poezio.
Vere turmentas min la konscio
pro kulpo, ke je tiu horo
mi ne respondas ion valoran,
kaj mi nur petas, amiko bona,
pro la prokrasto vian pardonon.
dume okazis multaj eventoj,
kiuj rabis atenton kaj tempon,
ĉiutagaj aferoj kaj zorgoj -
ilin ne eblas lasi ĝis morgaŭ.
Min allogas aŭtunaj koloroj
verdaj kaj flavaj, ruĝaj kaj oraj,
ilin desegnas mi sur papero
frue matene kaj en vespero,
mi ludas pianon kaj melodioj
grivas min en la mondon de dioj.
Tempon bezonas la tradukado,
ankaŭ multnombra korespondado.
Plu mi ne havas ian novaĵon,
tial mi finas mian versaĵon.
Korajn salutojn al familio
kaj klubanoj. Gardu vin Dio.
-----------------------------------------------------------------------
SILENTO
-----------------
Se vi estas sola, sola absolute,
se ĉirkaŭas vin la ŝtonaj muroj mute,
se en la silento dronas via domo
kaj aŭdeblas voĉo de neniu homo,
se vi aŭdas nur la bruon de la vento
kaj frapeton de branĉoj al tegmento,
se la muso sub la planko plu ne rodas
kaj penetri en la ĉambron ne klopodas,
se vi estas de silento preskaŭ surda
kaj turmentas tede malpleneco murda,
se vin premas peze ĉiutagaj devoj
kaj ĉagrenas belaj, nerealaj revoj -
tiam iru ien al la vasta spaco -
al la kampo aŭ al urba granda placo,
veston vi malbuku kaj deprenu ĉapon,
lasu al la vento traen blovi kapon,
lasu blovi ĝis dum longa, longa daŭro,
ĝis pereos viaj zorgo kaj bedaŭro.
Sciu, ke mateno sekvos la vesperon,
portos nova tago ĝojon kaj esperon.
----------------------------------------------------------------------
VESPERO
--------------------
Regas en domo plena silento,
for de mi estas homa turmento,
nur pasas laŭ vojo kelkaj irantoj.
Kvazaŭ haltiĝis tuta estanto
kaj min nenio ekstera tuŝas.
Ĉie amasoj da neĝo kuŝas,
trans ili videblas nenio.
Sed Vi, ĉu Vi min vidas, ho, Dio?
Kie mi trovus esperon etan
aŭ ekvidus brilantan steleton,
kiu forpelus frostigan timon,
portus pacon en mian animon?
De kie voki amikon solan,
kiu donus al mi konsolon,
al kies bruston mi kapon ŝovus
kaj min ĝissate elplori povus?
----------------------------------------------------------------------
REMEMORO
-----------------------
Tio estis somere.
Unufoje vespere
post la taga laboro
je libera horo,
kiam suno subiris,
mi promeni iris.
Malheliĝis tago,
nebuliĝis lago,
ĉie regis silento
ne blovetis vento,
nur folioj kviete
moviĝis ete:
ne flugis hirundoj,
ne bojis hundoj,
ne ploris infanoj
pro kapricoj vanaj,
ne mordis moskitoj
en marĉo naskitaj.
En aero pura
ekdormis naturo.
Mi neniun renkontis,
nenion rakontis,
ne aŭdis novaĵojn
aŭ iujn stultaĵojn,
pasis zorgoj miaj,
sen deziroj iaj
mi nur promenis
kaj hejmen venis.
---------------------------------------------------------------------
AL BUDAPEST
--------------------------
Kio iam estis,
tio restis
ĉiam en memoro
kaj en koro:
la Danuba valo
en vualo,
la rivera fluo,
ĝia bluo,
de la pontoj belo,
blanka velo,
la hungaraj fratoj
sur la stratoj.
Volus mi reveni
kaj vin beni.
----------------------------------------------------------------------
AL S.A. (STEFAN APOSTOLOV)
----------------------------------------------------
Saluto via venis
de foro,
ankaŭ mi salutas
de koro.
La saluto kortuŝis
min vere
kaj mi dankas vin
sincere.
Mi etendas amikan
manon,
dezirante la bonon
kaj sanon.
----------------------------------------------------------------------
ADIAŬO
----------------
Mi klinas kapon antaŭ Hungario,
mi adiaŭas vin, la bela land',
kaj svingas manon al la blua strio
de Balatono malproksima rand'.
Por ĉiam mi forlasas viajn vojojn,
laŭ kiuj mi vagadis kun plezur',
mi rememoras travivitajn ĝojojn,
purecon kaj kolorojn de l'natur'.
Allogis min la parkoj kaj la stratoj,
la monumentoj ravis per belec',
al mi ridetis la hungaraj fratoj
kun kora kaj sincera amikec'.
Kaj nun revenas mi al nord' malvarma,
ekstaros ree inter ni la lim',
sed en neforgesebla lando ĉarma
ĝis lasta tago restos la anim'.
----------------------------------------------------------------------
OKTOBRO
-------------------
Jam venis aŭtuno.
Kaŝiĝas la suno
timante malvarmon.
Proponas la ĉarmon
arbustoj koloraj
kaj arboj flavoraj.
La vento tempestas,
senzorge ĝi festas
potencon diboĉe
kaj bruas laŭtvoĉe.
En tia vespero
ĉe nigra vetero
tiu ĝoja estas
kiu hejme restas. LETERO AL TIBOR II ------------------------------------
Salutojn sendas mi al vi, amiko mia, kaj dankas pro letero kore-kora via, mi dankas pro la sincereco kaj bonvolo, pro preto helpi min kaj sendo de konsolo.
Jam longe restis la letero ne skribita, ĉar vere estis mi tre okupita, turmentis lastatempe min la riparaĵoj de puto, de pumpilo kaj de aliaj aĵoj. Komprenas vi ja, ke je ĉiu taga horo la dommastrino havas multe da laboro ĉe purigado, balaado aŭ lavado, kaj la plej grava - la korespondado.
Amikojn havas mi malantaŭ de la limo, malantaŭ nekredeble fora malproksimo, al ili mi deziras per leteroj sanon kaj nur en pensoj povas premi mi la manon. Apud amikoj multaj mi neniam sidis, ankoraŭ eĉ nek unu fojon vidis, supozi povas, ke ekhavos ĉi-eblecon kiam per UFO flugos en malproksimecon. Sed tamen, malgraŭ ĉio, ili ie estas kaj senfine karaj por la koro restas.
La revon dolĉan longe mi en brusto portis, sed nun espero tiu malaperis, mortis - ne kronis tiun mian peton la sukceso kaj ne veturos mi ĉi-jare al kongreso.
Kaj nun - ĝis la reskribo nova, ĝis letero. Vin gardu Dio kaj favoru la vetero.
-----------------------------------------------------------------------
DUM KUNVENO ----------------------------
La longa parolado min tedas, mi aŭdas, iuj jam oscedas, kaj mi al dormo inklinas, atendante, kiam li finas.
Mi rigardas lin kun miro: vere, iomete stranga viro, tro multe li sin fidas, mem parolas, mem ridas.
De mi estus unu peto: ĉesu, min atendas hejme kotleto.
----------------------------------------------------------------------
EN MALNOVA TALLINN ----------------------------------------
En malfruaj horoj de somera tago, kiam dolĉe ekdormis jam ĉiuj homoj, eble tio estas nur mia imago - ies ombroj aperas inter domoj.
Timigaj spiritoj de la pasinteco tra antikvaj stratoj iradas silente, kvazaŭ ion serĉante en la nuneco ĉirkaŭaĵon ili observas atente.
Iliaj rigardoj la murojn traboras, ili klopodas malfermi fenestrojn. Ĉu iliaj fantomaj koroj doloras, ke ili ne povas ekvidi domestrojn?
Kion deziras pratempaj animoj, ĉu tion povas vivuloj supozi? Kial venis ili tra foregaj limoj kaj ne lasas al urbo ripozi?
Kiom da piedoj trairis pavimojn dum de ni forgesitaj jarcentoj? Ĉe matenruĝo forigas la timojn la blovantaj de maro liberaj ventoj.
-----------------------------------------------------------------------
KUKURBO -------------------
Sen ĝeno kaj perturbo sidas la kukurbo sur la bedo.
Ĝin en la mola nesto kovras dika vesto kiel ledo,
Larĝiĝas diametro pli ol duonmetro en la mezo,
nun en la aŭtuno estas preskaŭ tuno ĝia pezo;
por tuta foliaro ne troviĝas baro en ĝardeno,
dikiĝo kaj komforto estas ĝia sorto, nura peno.
Ĝi pri potenco revas, de orgojlo krevas, sed la fato
decidis, ke je fino estos dikulino la salato,
ke ĝi manĝota estos kaj nenio restos de fiero.
Konkludas mi bedaŭre: neniu vivas daŭre sur la Tero.
------------------------------------------------------------------------
MIA FATO -------------------
Mia fato kiel gvato min atendas kun la bato,
ĝi min ĉasas, ne forlasas, ĉie sin perfide kaŝas,
ĝia nomo eĉ en domo persekutas kiel homo,
se ĝi iam donas ian bonon, pagas mi ja ĉiam,
hipokrite, ofendite laŭdas min neatendite.
Fato tia - puno mia - povus esti tut-alia,
pli bonvola kaj pli mola - febla estas mi kaj sola.
Kion fari - ĉar mi fali povas, se kun ĝi batali,
eble, iam en alian ŝanĝos karakteron sian,
tiam mi ja kaze tia ĝojus pro la fato mia.
----------------------------------------------------------------------
KARELIO ------------------
Laŭ volo de la fato mi veturas al la Kivaĉ - la fama akvofalo - flaveta akvo brue, ŝaŭme kuras kun la rompitaj branĉoj al la valo.
Ĉu estas farbigita de naturo la bluo de ĉielo kosme fora? Altiĝas de preĝejo ligna turo sur fono de arbaro rozkolora.
Abioj ombras per melhela verdo, kurbiĝas ili sub la peza neĝo - ĉu bedaŭrante pro pasinta perdo aŭ nur silentas en la pia preĝo?
Nur unu nubo perlamote pala moviĝas super vasta blanka kampo. Kaj ŝajnas: ekviviĝis Kalevala, ke venos Ilmarinen kun la Sampo;
per ludo Väinämöinen sorĉe ravas, de Kullervo kompatas trista sorto, la ĉionpova amo de patrino savas la filon Lemmikäinen de la morto.
Kaj preterpasas bildoj de eposo, malproksimaj, kiel laga strio... Min kaptas kaj fascinas la etoso de bela kaj severa Karelio.
RESPONDO AL LETERO ------------------------------------------
Venu, amiko, nur unu fojon, venu en mian hejmon modestan, vin mi helpos forigi malĝojon kaj pereigi ĉion molestan.
Moviĝas ombroj en la ĝardeno, kie la suno ludas kun floroj, tie kaŝiĝas paco kaj beno inter someraj kaj buntaj koloroj.
Vin atendas la ĉambro silenta, en fotelo ripozu komforte, de vi foriros ĉio turmenta dum venanta krepusko senvorte,
kaj okuloj fermiĝas nevole. Forgesu, ke mi estas ĉi-tie, pri idealo pensu vi sole, kiun ĝis nun vi trovis nenie.
Per mi ŝi flustras karesan vorton, vi imagu ŝin tute proksime, ŝin, kiu havas similan sorton, kiun vi povas ami senlime.
Kaj mi ludos pianon sordine, la fabelojn mirindajn rakontos por ke vi estus ĝoja finfine. Eble ni vere iam renkontos?
-----------------------------------------------------------------------
REVENO ------------------
Mi adiaŭas vin, la dom' kvieta, betuloj sveltaj, de la fonto flu', ĉe la pado klinanta aln' kurbeta - ĉu vere tion mi ne ekvidos plu?
Al korto tra abioj vico sombra de sunsubiro brilas fanda or', la musko kuŝas en la varmo ombra kaj de la tero disiĝas odor'.
Haltiĝis vivo krom bloveto venta, neniu voĉo, nenie unu hom', dezerte kuras nur la voj' serpenta kaj staras nigre senfenestra dom'.
Ne finas al la birdoj vivoforto, de tiuj kantoj fascinas gaja ĉarm', kaj foren, ĝis la pala horizonto ĉie regas la bruliganta varm'.
En praa tempo, delonge antaŭ ni paroli povis arboj, herboj, ĉiu flor', sed sorĉis ilin malicega di' kaj de voĉo restis nur la muta plor'.
Ekde tiam la plantoj ne parolas, sed la menson havas ĉiu arb' en si, kaj el arbaro, se ni aŭdi volas, atingas ĉiun la flustro de pasi'.
Malglaton de pinarba ŝelo, la brilan ludon de lumo kun kolor', kaj ĉion de naturo kaŝa belo mi portis hejmen el la suda for'.
----------------------------------------------------------------------
EN TRAJNO ---------------------
Ruliĝas radoj de la trajno sian vojon. Denove mi veturas - jam kioman fojon? Min vualigas milde luliganta varmo, de trapasantaj bildoj monotona ĉarmo; sindono al komforto kaj al la trankvilo de la naskiĝo jam konata veturilo min kvazaŭ karesante influadas pace en sia movo ien mole kaj senlace. Forgesas tute mi, ke estas mi grizhara, el mi perdiĝas ĉio zorga kaj amara, por mi plu ne ekzistas la enuaj devoj, raveme ĉirkaŭvolvas min la dolĉaj revoj, ili ekregas min libere kaj senlime per io, kio estas malproksime, ekster la ĉiutago grize ordinara. En pensoj venas mi al sabla bordo mara, aŭ min atendas ie bunta ekzotiko? Mi ne rimarkas sur haltejoj la paserojn nek apude la maltrankvilajn pasaĝerojn. Okulojn fermas mi kaj rekte, sen obstakloj okazas en la mondo, plena de mirakloj.
Benitaj estu homoj, elpensintaj la fervojon, al ĉiuj ĉiam ĝi donacas puran ĝojon, forulojn ĝi sen ia peno unuigas, amikojn forajn ĝi kun plezuro ligas, per ĝi pri vojaĝado la sopiro febla fariĝas el neebla en la atingebla.
------------------------------------------------------------------------
NOKTE ---------------
La nokto profunda, nigre malhela, nokto por mi denove maldorma. Mi pensas malklare pri io bela, pri io nedifinebla, senforma.
Jam sonĝojn vidas la tuta ĉirkaŭo, nur en fumtubo bruas la vento, ĉu tio-ĉi estas la adiaŭo, aŭ ĉu suferas ĝi pro iu sento?
Sed kial ĝi ploras, kial ĝi plendas, kial senĉese senlace blovas? ĉu ĝi al iu la salutojn sendas? Kial nenie ripozon ĝi trovas?
Vento libera, potenca ĝi estas, por ĝia povo ne ekzistas la limo - de uragano nenio postrestas krom la detruo, ĥaoso kaj timo.
Sed ĝi povas esti tre delikata. Mi petas ĝin: Helpu min iomete - tuj flugu al urbo fame konata kaj portu mian sciigon sekrete,
kaj kiam vi tra fenestro eniras, flustru al mia amiko senpere, ke mi lin vidi delonge deziras, anstataŭ mi lin karesu tenere.
http://esperanto.net/literaturo/autor/apollo.html
http://eo.wikipedia.org/wiki/Antonina_Apollo
|